نگاهی بر چند ویرایشگر HTML در لینوکس

I.ویرایشگرNvu

این ویرایشگر که از موتور Gecko برای کار خود استفاده می‌کند را می‌توان نسل جدید ویرایشگر‌های HTML ای دانست که همراه سوئیت Mozilla منتشر می‌شدند ، حتی یکی از مدیران پروژه‌ی Nvu همان مدیر پروژه‌ی Mozilla Composer است. این نرم افزار توسط شرکت Lindows پشتیبانی می شود و برای نصب آن کافیست از سایت رسمی Nvu در www.nvu.com آخرین نسخه‌ی آن را دریافت کنید و بعد از خارج کردن بسته از حالت tar.gz وارد دایرکتوری آن شوید و فایل nvu را اجرا کنید ، برنامه به راحتی اجرا خواهد شد. این برنامه در زبان‌های گوناگونی در دسترس است که متاسفانه زبان فارسی در زمره‌ی آن‌ها قرار نمی‌گیرد.

 
این برنامه یک برنامه‌ی WYSIWYG است. [۱] ، یعنی مانند برنامه‌های FrontPage یا GoLive می‌باشد و شما هر آنچه را که می‌نویسد کافیست از طریق منوی بالایی صفحه ویرایش کنید و ایجاد کد‌های HTML را به خود برنامه بسپارید ، در واقع این برنامه برای کاربرانی که با این زبان آشنایی ندارند برنامه‌ی مناسبی  شما می‌توانید متن خود را بنویسید و آن را ویرایش کنید و سپس با فرمت html ذخیره کنید بقیه‌ی کار را به برنامه بسپارید.

از ویژگی‌های بسیار جالب این برنامه در کنار هم قراردادن صفحات به صورت Tab است ، بنابراین شما یک پنجره با تعدادی Tab خواهید داشت که هر Tab یک صفحه‌ی HTML را شامل می‌شود. وقتی برروی یک Tab ودر واقع یک برگه‌ی HTML می‌رویم در قسمت پایین صفحه چهار بخش وجود دارد ک با اولی حالت نرمال صفحه را که در واقع همان حالت WYSISYG را نشان می‌دهد. دومی Tag‌های HTML را در صفحه ی شما نمایش می‌دهد و سومی سوس کدهای HTMLتان را نشانمی‌دهد و بخش چهارم یک پیش‌نمایش از صفحه‌ی شما ارائه می‌کند.

برای کار با متن شما به راحتی می‌توانید در Format Toolbar سایز و نوع و رنگ و پشت زمینه‌ی متن خود را انتخاب کنید و یا نحوه‌ی چنش آن را راست چین ، وسط چین یا چپ چین انتخاب کنید. البته برای انتخاب گزینه‌های بیشتر در منوی Format در نوار ابزار بالای صفحه می توانید گزینه‌های بیشتری دسترسی داشته باشید که البته اغلبشان در نوارابزار فرمت موجود است. از ویژگی‌های مفید این برنامه که هنوز در Mozilla Editor وجود ندارد وجود دکمه‌های RTL و LTR است که کار را برای کاربران فارسی زبان که از زبان فارسی و خط راست به چپ عربی استفاده می‌کنند ساده می‌کند. در واقع اگر بخواهید یک متن  فارسی همراه با کلمت انگلیسی بنویسید می‌توانید با انتخاب RTL بهراحتی از خراب شدن و بهم ریختگی متن شما جلوگیری کنید.

 در این برنامه امکان ایجاد لینک‌ها و لنگر‌ها ! یا وارد کردن تصویر و ایجاد جداول و نیز فرم‌ها گنجانده شده که این‌ها کار کاربر را هرچه راحت‌تر و سریع ترمی‌کند. البته ویژگی ایجاد فرم‌ها  در Mozilla Composer وجود نداشت یعنی در MozillaComposer شما باید به صورت دستی و در سورس این فرم‌ها را خلق می‌کردید در حالی که در این برنامه کافیست در منوی اصلی برروی شکلک فورم کلیک کنید تا سایر کارها را Nvu براتیان انجام دهد.

اگر به زیبایی صفحه‌ی وبتان اهمیت می‌دهید و از CSS برای این هدف استفاده می‌کنید ، Nvu برای شما یک CSS Editor کامل دارد ، حتی اگر تمام تگ‌های CSS را هم نمی‌دانید Nvu  آن‌ها را به شما یاد آوری خواهد کرد.

شما هم مثل من از کثیفی تگ‌های تولیدی توسط برنامه‌های خود کار خسته شده اید؟ کافیست به منوی Toolbar بروید و Markup Cleaner را انتخاب کنید ، تمام تگ‌های خالی و یا تگ‌های اضافی حذف خواهند شد و سوس شما کمی تمیز تر خواهد بود. اگر می‌خواهید از صحت کدهای HTML خود اطمینان حاصل کنید می‌توانید در منوی Tools گزینه‌ی HTML Validator را انتخاب کنید !

همانند سایر محصولات Mozilla ونسل جدید آن‌ها برنامه‌ی Nvu که از موتور Gecko استفاده می‌کنید نیز دارای قابلیت چند پروفایله است یعنی می‌توانید چند پروفایل کاربری ایجاد کنید و هر کاربر تغییرات خاص خود را در ظاهر برنامه اعمال کند ، در زمان اجرای برنامه هر کاربری می‌تواند پروفایل خود را انتخاب کنید یا پس از اجرادر منوی Tools به سراغ Switch profile برود و پروفایل خود را انتخاب کند تا با راحتی بیشتر مطابق صلیقه ی خود بتواند با برنامه کار کند.

از امکانات دیگر این برنامه  ذخیره‌ی فایل‌ها با Encoding‌های مختلف است که برای صفحات فارسی یک مورد مهم به شمار می‌آید.شما می‌توانید Extension ها و نیز Theme های مختلفی برای این برنامه دریافت و نصب کنید. البته درحال حاضر هیچ‌کدام این‌ها به اندازه‌ی تم‌ها و اکستنشن‌های موزیلا یا فایرفاکس زیاد نیستند.

در نهایت پس از اتمام کار اگر برای ارسال به سرور بهFTP نیاز دارید برنامه‌ی Nvu یک FTP Client توکار دارد که با فشردن دکمه‌ی Publish و وارد کردن مسیر و نام کاربری و کلمه‌ی عبور صفحات شما را در سرورتان قرار می‌دهد .

 از قابلیت‌های دیگر این برنامه Highlight کردن یا همان متمایز کردن رنگ تگ‌های HTML و سایر متن است که در کار با سورس به شما کمک فراوانی می‌کند.

البته این برنمه نیز مانند هربرنامه‌ای نقاط ضعفی نیز دارد ، برای نمونه مرتب کردن کدهاست که در زمان ذخیره انجام می‌دهد هر چند در اکثر مواقع این مرتب کردن‌ها بسیار عالیست اما برای کسی که از یک سیستم مدیر محتوا یا وبلاگ کمی سخت گیر استفاده می‌کند این مورد می‌تواند سخت گیر باشد یا در صورتی که در نوشته‌های فارسیتان فاصله‌های مجازی زیادی به کار برده باشید مکان‌نما یا Cursor که به صورت چشمک‌زن است کمی جلوتر از متن حرکت خواهد کرد برای نمونه برای پاک کردن لغتنمونه در جمله‌ی " این یک نمونه است " باید مکان نما را برروی "ت " یا کمی جلوتر قرار بدهید و این گاهی ناراحت‌ کننده است.

همان طور که در ابتدا نیز مطرح کردم این مقاله قصد آموزش برنامه‌ها راندارد و تنها به بررسی  انواع برنامه‌های ویرایش HTML خواهد پرداخت ، آنچه در نهایت شایان ذکر است قابلیت این برنامه در کار با PHP یا دیگر زبان‌های Web Programing است که متاسفانه جز highlightکردن یعنی رنگی کردن متن این اسکریپت‌ها و مقداری کنترل برروی Jav Script قابلیت شایان ذکر دیگری ندارد. اما برای کسانی که از CSS استفاده می‌کنند این یک برنامه‌ی مفید است که CSS و HTML نسخه‌ی 4.01  را به خوبی پشتیبانی می‌کندو امکانات کافی برای طراحی یک برگ وب را در اختیارتان قرار می‌دهد چه بسا که برای مدیریت صفحات وابسته به هم یعنی صفحات یک پروژه نیز امکاناتی مفید در برنامه گنجانده شده است .

 اگر با HTML آشنایی ندارد ویا نمی‌خواهیدمستقیما کدهای HTML را بنویسید و به یک تولید کننده‌ی WYSIWYG نیاز دارید این برنامه یکی از بهترین برنامه‌ها برای شماست که امکانات بسیار یاد  و کاملی را در اختیارتان قرار می‌دهد .

<!-- ooweb -->

II.استفاده از OpenOffice.org

مجموعه برنامه‌های دفتری OpenOffice.org یک از مجموعه‌های بسیار عالی برای کارهای دفتری را ارائه کرده ، این مجموعه که براساس StarOffice از محصولات شرکت Sun Microsystems است ، به صورت بازمتن و رایگان قابل دریافت است. این برنامه دارای یک برنامه‌ی نصاب است که بدون در نظر گرفتن توزیع لینوکستان به راحتی می‌توانید توسط ان برنامه ی OpenOffice را نصب کنید. در این مجموعه یا سوئیت برنامه ای به نام Writer/web وجود دارد که می توانید از طریق آن به نوشتن صفحات HTML بپردازید. اگر در توزیع لینوکستان پس از نصب این برنامه نتوانستید از منوها برنامه را پیدا کنید یا می‌خواهید هر چه سریع‌تر به برنامه دترسی داشته باشید می‌توانید در پنجره‌ی RUN که در اغلب توزیع‌ها به صورتن پیش فرض با Alt+F2 باز می‌شود بنویسید ooweb تا برنامه ی نوسنده ودر واقع ویرایشگر HTML این مجموعه باز شود.

اگر با برنامه‌ی OpenOffice Writer کار کرده باشید این برنامه را بسیار شبیه به آن خواهید یافت چرا که این برنامه نیز از همان مجموعه است ، این برنامه نیز مانند Nvu یک برنامه‌ی وی زی ویگ است ، یعنی شما تایپ می‌کنید و برنامه سورس را ایجاد می‌کند.

در این برنامه از Tab خبری نیست و برای هر صفحه ی یک پنجره گشوده می‌شود. البته این پنجره‌ها را می‌توانید از منوی window انتخاب کنید.حتی می‌توانید به پنجره‌ی سایر برنامه‌های این مجموعه نیز بروید.برای دیدن سورس نیز باید از منوی Biew به HTML Source بروید تا سورس برنامه به صورت رنگی دیده شود.

ایجاد جدول‌ها ، فرم‌ها ، لینک‌ها ، لنگر‌ها و تغییر حالات متن مانند رنگ و سایز و نوع فونت در این برنامه بسیار راحت است. در واقع مانند برادرش Writer است و اگر شما کار با برنامه‌ی OpenOffice writer را بدانید کار با این برنامه نیز بسیار راحت است ، حتی گاهی احسای می‌کنیددر حال تایپ یک متن معمولی هستید و اصلا احساس ساخت یک صفحه‌ی وب به شما دست نمی‌دهد.

این برنامه به خوبی با زبان فارسی سازگاری دارد البته در برخی توزیع‌ها ویا نسخه‌های پایین‌تر از 1.1.1 مشکلاتی نیز وجود دارد که در نسخه‌های جدیدتر به کلی حل شده‌اند و شما می‌توانید به سادگی از امکانات فارسی آن استفاده کنید.

از امکانات بسیار خوب این برنامه ذخیره به صورت pdf و نیز txt است ، در واقع متن شما را با فرمت pdf و با همان پیکره‌بندی و فرمت‌ها ایجاد می‌کند ونیز متن را با همان پاراگراف‌بندی‌ها به صورت text یا متن ساده بدون هرگونه تگ ذخیره می‌کند که این نیز برای کاربران مفید است.

در این مجموعه ایجاد و تغییر فریم‌ها بسیار راحت است. البته این کار در برنامه‌ی Nvu به خوبی پشتیبانی نمی‌شود ، اما در این برنامه شما به سادگی چند کلیک می‌توانید فریم‌های مورد نظر خود را تولید کنید.

از امکاناتی که در مجموعه‌ی اوپن آفیس ودر نتیجه این برنامه وجود دارد ، Auto Completet یا کامل کردن خودکار است . اگر شما کلمه‌ای را قبلا تایپ کرده باشید و بخواهید مجددا آن را تایپ کنید این برنامه آن برای شما تایپ می‌کند. البته این قابلیت کاملا قابل تنظیم است تاجایی که می‌توانید آن را غیر فعال منید ;) شما می‌توانید در منوی‌ Tools این قابلیت را پیدا کنید و کلماتتان را به‌ان اضافه با کلماتی را که در آن هست حذف کنید ، و بسیاری تغییرات دیگر تا کاملا مطابق نظرات شود.

این برنامه از امکانات مشترکی که در مجموعه‌ی اوپن آفیس وجود دارد به خوبی بهره می‌برد مانند یادداشت‌های کوتاه یا Note‌ها و یا Macro‌ها و البته برخی جلوه‌های متن مانند OutLine که فقط در این مجموعه وجود دارد و در مرورگری قابل مشاهده نیست.

از مشکلات این برنامه می‌توان به پشتیبانی نامناسب از CSS و نیز نداشتن حالت پیش‌نمایش و FTP Client اشاره کرد ، که نداشتن پشتیبانی مناسب از CSS کمی کد‌ها را شلوغ می‌کند و البته گاهی به کد‌هایی برمی‌خوریم که کمی بی نظم در کنار هم چیده شدند ویا استفاده‌های نا مناسب از کدها که این برنامه را برای کسانی که به طور مستقیم با کد‌ها سروکار دارند کمی نامناسب می‌کند.

اگر شما به دنبال یک برنامه‌ی WYSISYG هستید و یا با HTML آشنایی ندارید این برنامه نیز مانند Nvu یک انتخاب مناسب برای شماست . اگر از مجموعه‌ی اوپن آفیس برای کارهایتان استفاده می‌کنید برای ایجاد صفحات HTML یکی از بهترین انتخاب‌های شما همین برنامه است مگر آن که بخواهید با تگ‌های HTML مستقیما سروکار داشته باسید که این امر برنامه‌ی ooweb را کمی براتیان نامناسب می‌کند .

<!-- Quanta -->

III.برنامه‌ی Quanta

برنامه‌ی Quanta علی رغم برنامه‌های بالا یک برنامه‌ی WYSISYG نیست و شما باید کد‌های HTML را خودتان به صورت دستی وارد کنید .این برنامه از برنامه‌های محیط KDE است و برای نصب آن باید حداقل‌های محیط KDE را نصب کرده باشید.

در اولین نگاه خواهید دید که این برنام امکانات فوق‌العده‌ای دارد ،که برای یک طراح وب بسیار مفیدند. همانند Nvu این برنامه نیز از مدل Tab برای کارهایش استفاده می‌کند وهر صفحه را در یک tab قرار می‌دهد و این به منسجم شدن و تمیزی کار بسیار کمک می‌کند.

در این برنامه یک قسمت پیش نمایش وجود دارد که از مرورگر Konqueror که در مرورگر وب محیط KDE است استفاده می‌کند. البته جز کانکرر شما می‌توانید از مرورگر ّای وب دیگر نیز برای پیشنمایش استفاده کنید ، برای این کار کافیست به منوی View بروید.

یکی از مشکلات کار با این برنامه‌ی فوق‌العاده دردرسر‌های کار کردن با زبان فارسی است. هرچند راست به چپ نویسی در آن هیچ مشکلی ندارد اما اگر بخواهید متن خود را ویرایش کنید با کمی مشکل مواجه خواهید شد × پس نباید هیچ جایی اشتباه کنید ;) البته این یک شوخی بود این برنامه با فرمت UTF8 بسیار سازگار است حتی در زمان گشودن یک فایل که از قبل ذخیره شده است شما می‌توانید به راحتی فرمت فایل خود را تعیین کنید ، این یک خبر خوب برای کسانی است که با چند زبان سروکار دارندد و مدام باید با مشکلات Encoding ها خودشان را خسته کنند.

این برنامه علاوه بر رنگی نمایش دادن فایل‌های HTML زمان نوشتن تگ‌های HTML به شما کمک می‌کند در واقع شما ابتدای یک تگ را بنویسید تا این برنامه تگ شما را کامل و حتی ببندد ! البته این برنامه یک دست‌نامه یا HandBook بسیار کامل نیز برای کد‌های HTML یا PHP نیز در اختیار شما قرار می‌دهد با وجود چنین امکاناتی اگر شما یک کاربر معمولی نیز باشید پس از مدتی به یک طراح خوب و مسلط به HTML تبدیل خواهید شد.

ایجاد تغییرات در فونت‌ها ، ایجاد فرم و جدول و فریم و لینک‌ها و قرار دادن تصویر در این نرم افزار به قدری جذاب و ساده است که شما را وسوسه می‌کند برای همیشه دست از برنامه‌های WYSIWYG بکشید و از این برنامه استفاده کنید.

یکی از ویژگی‌های این برنامه امکان تنظیم این برنامه به صورت دلخواهتان است ، از کلید‌های میانبر تا نحوه‌ی رنگی کردن. شما می‌توانید کلید‌های میانبر را آن‌طور که خودتان می‌خواهید تعریف کنید ، برای نمایش رنگی نیز می‌توانید یکی از حالات مختلف موجود مانند HTML یا CSS یا php یا SQl یا XML و غیره را انتخاب کنید که این برای طراحان وب یک ویژگی مفید است.

در این برنامه علاوه بر این که می‌توانید شماره‌ی خطوط را مشخص کنید می‌توانید برای خط‌هایی خاص یک نشانه یا بوکمارک بگذارید تا در یک نگاه آن خط را مشخص کنید ، این امکانات نیز انکاناتی مفید برای طراحان و برنامه نویسان وب است. اگر برای یک پروژه کار می‌کنید و یا می‌خواهید یک پروژه‌ی طراحی وب را آغاز کنید می‌توانید به راحتی از منوی پروژه‌ها یک پروژه‌ی جدید را شروع کنید.

یکی از ویژگی‌های این برنامه پشتیبانی خیلی خوب آن از انواع DTDها است.حتی اگر شما از DocBook برای کارهایتان استفاده می‌کنید Quanta یک برنامه‌ی خوب برای کارتان است.

از دیگر ویژگی‌های این برنامه پشتیبانی از CSS به نحوی عالیست که برای CSS دوستان یک هدیه‌ از سوی Quanta به شمار می‌آید.

قابلیت‌های این برنامه مانند برنامه‌ی بعدی که توضیح خواهیم داد بسار زیاد است و در بررسی کوتاه ما نمی‌گنجد بنابر این با اشاره به چند مورد کوتاه به معرفی برنامه‌ی بعد خواهیم پرداخت.

اگر به بخش پلاگین‌ها مراجعه کنید به مواردی جالب مانند مدیر CVS آن یا XSL Debugger را خواهید دید که به شما کمک می‌کنند تا کارهایتان را سریع تر و دقیق تر انجام دهید.

اگر نیاز به نوشتن کاراکتر‌های خاص مانند علامت کپی رایت و یا پاراگراف و غیرا دارید این برنامه به شما یک لیست کامل از این ماراکتر ها را ارائه می‌کند .

در نهایت درباره‌ی این برنامه باید گفت که این برنامه برای طراحان و برنامه نویسان وب خلق شده است و با برنامه‌های قبل که جزئی از برنامه های یک مجموعه بودند کاملا متفاوت و تخصصی است . اگر می‌خواهید یک نظارت مستقیم بر روی تگ‌های خود داشته باشید یکی از بهترین انتخاب‌های شما این برنامه است به خصوص اگر از محیط KDE به عنوان میز‌کار پیش‌فرض‌تان استفاده می‌کنید.

IV. ماهی آبی!

برنامه‌ی Blue Fish یا همان ماهی آبی آخرین برنامه‌ای است که در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت. این برنامه یکی از بهترین برنامه‌های ویرایش HTML در محیط لینوکس است. این برنامه که با زبان C نوشته شده است برای محیط GNOME نوشته شده است.البته مسلم است که شما در محیط KDE نیز می‌توانید از آن استفاده کنید.

این برنامه نیز برای فایل‌های شما از شیوه‌ی مرتب کردن Tab استفاده می‌کند و مانند Quanta یک برنامه‌ی ادیتور یا ویرایشگر است و نه یکی برنامه‌ی WYSIWYG اما کار با آن بسیار ساده است . البته ابن برنامه مانند Quanta تگ‌های شما را کامل نمی‌کند اما از دید انعطاف پذیری هموچون کوانتا برنامه‌ای انعطاف پذیر است.

بزگترین و باارزش‌ترین امکان این برنامه قابلیت فارسی نویس آن است که در Quanta هنوز چنین هماهنگی بین تگ‌ها ونوشته‌های فارسی و نیز نوشته‌های فارسی و غیر فارسی وجود ندارد. البته در نسخه‌های قدیمی تر این برنامه کمی مشکل با راست به چپ نویسی وجود داشته که در حال حاضر هیچ مشکلی مشاهده نمی‌کنم. این برنامه هیچ مشکلی بافاصله‌های مجازی ندارد و نیز با وارد کردن لغات غیر فارسی چیدمان پاراگراف را خراب نمی‌کند.

یکی از نکات جالب این برنامه کار کردن کلید‌های میانبر حتی در صفحه کلید فارسیست ! شما زمانی که صفحه کلیدتان فارسیست بازدن دکمه‌ی V لغت "ر" تایپ می‌شود!! حال در همین حالت ترکیب Ctrl+ر متنی را که قبلا انتخاب کرده‌اید Paste می‌کند ! یا Ctrl+ظ همان کاری را می‌کند که Ctrl+z می‌کرد .

در این برنامه نیز مانند Quanta یک دستنامه‌ی کامل برای php ، HTML ، python و CSS نسخه‌ی ۲.۰ تعبیه شده ، مانند Quanta می‌توانید به راحتی نحوه‌ی رنگی کردن را نیز بر اساس کد‌های خود انتخاب کنید.

امکانات ویژه آی برای کار با فایل‌های XML نیز DocBook ها در نظر گرفته شده است که این برنامه را نیز مانند Quanta برای کاربران و نویسندگانی که از DocBook استفاده می‌کنند مناسب و قابل استفاده می‌کند.

ایجاد جدول ، فرم‌ها ، فریم‌ها ، لیست‌ها کار با شابلون‌های استیل (CSS) وتغییر فرمت فونت‌ها و پاراگراف‌ها و نیز ایجاد لینک و لنگر و تصویر در این برنامه نیز مانند هر سه برنامه‌ی قبل بسیار ساده و جذاب است.حتی برای Frame ها یک ویزارد وجود دارد که کار را بسیار راحت تر و ساده تر می‌کند.

کار با سورس انواع صفحات وب از php تا sql یا حتی فایل‌های access که در Apache استفاده می‌شود در این برنامه ممکن است ، اگر بخواهید می‌توانید از بخش پروژه‌ها یک پروژه را انتخاب کرده و آن را ادامه بدهید و یا صفحه‌ی خود را با encoding های مختلف ذخیره یا باز
یکی از مواردی که برای طراحان و بخصوص برنامه نویسان وب بسیار مهم است امکان رفتن به یک خاص یا Go to Line است که در این برنامه وجود دارد ، مانند کوانتا این برنامه نیز قابلیت نمایش شماره‌ی خطوط را دارد.

Bluefish نیز مانند Quanta از Xhtml به خوبی پشتیبانی می‌کند و با فرمت‌های XML سازگاری بی‌نظیری دارد که حتی در کار با این گونه فایل‌هانیز می‌توان به راحتی از این برنامه استفاده کرد.

یکی از امکانات ویژه‌ی BlueFish ویرایش تگ‌های زیر مکان نما است که با فشرذن F3 برروی یک تگ بلافاصل پنجره‌ای باز می‌شود که امکان ویرایش ساده‌ی تگ را ایجاد می‌کند!

اگر صفحاتی که طراحی می‌کنید برایتان ارزشمند هستند Quanta و Bluefish در زمان ویرایش و ذخیره کپی‌های پشتیبانی از این صفحان می‌گیرند که در فایلی با پسوند ~ ذخیره می‌شوند. البته در هردو برنامه می‌توان این امر را غیر فعال کرد.یا تنظیمات ویژه‌ای برای آن‌ها انجام داد.
امکان قرار دادن کاراکتر‌های ویژه در این برنامه نیز مانند Quanta موجود است .

اگر می‌خواهید کد‌های html را خودتان مستقیما بنویسید و کاری مرتب و تمیز را ارائه کنید و از برنامه‌ای کارا در این زمینه استفاده کنید این ماهی آبی کمکیست شایسته برای کارتان که مانند برنامه‌ی اوپن آفیس یا کوانتا در هر توزیع بزگی پیدا می‌شود.

V. کدام برنامه ؟

شاید برایتان این پرسش به میان آید که کدام برنامه بهترین برنامه است؟ این مانند این است که از شما بپرسم کدام آب میوه بهتر است؟ هر کسی با توجه به ذائقه‌ی خود از یک طعم خوشش می‌آید ؛ درباره‌ی برنامه‌ی ویرایش HTML نیز همین‌طور است ، شما باید با توجه به سلیقه ، نیاز ، مهارت و محیطی که در آن هستید تصمیم بگیرید ، اگر یک کاربر تازه‌کار هستید یا در سال فق چند صفحهی HTML برای کاری خاص تولید می‌کنید یا برای کاری نیازمند به استفاده از این صفحات هستید بهتر است از Nvu یا OpenOffice استفاده کنید ، در این بین اگر برای کارهای اداری خود ازاوپن آفیس بهره می‌برید بهتر است از این مجموعه استفاده کنید اما اگر این‌طور نیست و یک برنامه‌ی WYSISYG ساده برای کار در عین حال قدرتمند می‌خواهید از Nvu استفاده کنید .
اگر یک کاربر حرفه‌ای هستید و یا در حال پیشرفت در زمینه ی HTML هستید یا می‌خواهید تگ‌ها را بهتر بیاموزید و به یک طراح حرفه‌ای تبدیل شود یکی از دو برنامه‌ی Quanta یا BlueFish را انتخاب کنید. البته در این میان برای فارسی نوشتن برنامه‌ی BlueFish بهتر از Quanta است ، که البته مطمئنا در نسخه‌های بعدی Quanta این مشکل نیز حل شده و کاربران برای انتخاب قدرت بیشتری خواهند داشت.
آنچه مهم ات تجربه‌ی کاری شماست ، بهتر است این برنامه‌ها و سایر برنامه‌های ویرایشگر را یک بار آزمایش کنید ، هر کدام که با سلیقه و نیاز‌هایتان بیشتر سازگاری داشت آن را انتخاب کنید. نکته‌ی قابل توجه این است که هرگز با ویرایشگری کار نکنید که از کار با آن لذت نمی‌برید ، اگر این طور باشد همواره نتیجه‌ی کارتان با آنچه می‌خواهید متفاوت خواهد بود و علاوه بر آن وقت و قدرت تفکر بیشتری در این زمینه هزینه خواهید کرد. همواره از برنامه‌ای استفاده کنید که در زمان استفاده آسودگی خاطر و قدرت کنترل بیشتر برروی کد‌ها را برایتان ایجاد کند.

شاید بپرسید این مقاله در کدامیک از این برنامه‌ها نوشته شده است؟ باید بگویم فایل اصلی این برنامه توسط خط فرمان ایجاد شده ، تگ‌های اول و انتهای آن با Emacs هر بخش با برنامه‌ای که آن را معرفی کردیم نوشته شده‌اند برای نمونه بخش معرفی Nvu با برنامه‌ی Nvu و بخش معرفی Quanta با برنامه‌ی Quanta نوشته شده است و بخش پنجم که هیچ برنامه‌ای را معرفی نکرده است با برنامه‌ی BlueFish نوشته شده چرا که آخرین برنامه‌ای که باز کردم همین برنامه بوده !   ;)

مقایسه‌ای بین GPL و Microsoft EULA - بخش اول

مقایسه‌ای بین GPL و Microsoft EULA - بخش اول

مطلبی که مطالعه می‌کنید بخش اول از خوانش مقاله‌ای است با همین عنوان. ایــن مطلــب ترجـمــه عینی و دقیق این مطلب نیست بلکه سعی شده است نگاهی باشد از دید نگارنده به این مقاله.

انتـخاب این دو مجوز برای مقایسه چندان تعجب برانگیز نیست. در یک سو GPL به عنوان پرطرفدارترین و مطرح‌ترین مجوز متن‌باز قرار دارد و در ســوی دیــگــر MS EULA بــه عنوان بارزترین بیانگر موضع رسمی Microsoft. نسخه EULA استفاده شده در این مقاله نسخه‌ای است که به همراه Windows XP منتشر شــده اســـت. سعـــی شــده است تا مقایسه‌ای بی‌طرفانه بین دو مجوز و آزادیها و محدودیتهای ایجاد شده توسط آنها انجام شود. در این تحلیل هر دو مجوز EULA و GPL مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و در ادامه سعی شده اسـت مقایسه‌ای آماری در مورد بعضی معیارها بین این دو مجوز انجام شود.

به صورت کلی بخش عمده EULA به محــدود کردن حقـــوق شـمــا در مـــورد استفاده از نرم‌افزار از طریق سلب هر گونه مسوولیت از Microsoft می‌پردازد. در مقابل تلاش اصلیGPL برای آگاه کردم کاربر از حقوقش و مسوولیتهای توزیع کننده نرم‌افزار یا برنامه‌نویسی که از کــدهای GPL استفــاده می‌کــنـد می‌پردازد. البته چند محدودیت برای کاربر نیز ایجاد شده است.

یکــی از شعارها و دلایـــل اصلی مشتریان Microsoft کــه بــه دفــعات شنیده می‌شود این است که بنا بر متن EULA در صورتی که خطا یا فاجعه‌ای در اثر استفاده از نرم‌افزار روی دهد آنــهــا کســی را دارند که مسوولیت این موضوع را از نظر قانونی بپذیرد. نگاهی دقیقتر به EULA خلاف این موضوع را ثابت می‌کند. طبق متن این مجوز به وضوح "تمـامی مسیرها و مجراهایی" کــه یــک استفاده کننده از نـــرم‌افزارهای Microsoft بـای غرامت قانونی از هر نوع دارد را از بین می‌برد. در بهترین حالت چیزی که شما به دست خواهید آورد جـــبــران هـــزینه آن محصول نرم‌افزاری است یعنی چیزی در حدود ۵ دلار رایج آمریکا!

از این گذشته آنــگــونه که نویسندگان این مقاله اعلام کرده‌اند و بر طبق سوابق موجود تا به حال هیچ شخص یا سازمان استفاده کننده‌ای در طول ۲۷ ســال فعـــالیـت Microsoft ، موفــق به پیگیری قانونی با موفقیت علیه این شرکت به دلیل ایرادات و اشکالات آن نشده است.

مطالب بیان شده در ادامه این مقاله توصیه‌های قانونی نیستند بلــکه نظرات نویسنده مقاله اصلی در مورد این مجوزها و مروری است بر این موضوع که کدام بخشها از این مجوزها حقوقتان را از شما گرفته و شما را محدود می‌سازند.

	EULA	GPL
درصد محدودیتی که مجوز ایجاد می‌کند	45.00%	27.00%
درصد حقوقی که مجوز به شما می‌دهد	15.00%	51.00%
درصد محدودیتی که مجوز درنوآوری ایجاد می‌کند	40.00%	22.00%

می‌توان نتیجه گرفت که بیشترین بخش EULA به حفاظت از Microsoft و محدود کـــردن انتخابها، گزینه‌ها و اعمال ممکن توسط کاربران نرم‌افزار می‌پردازد. در مقابل بیشترین بخش GPL به منظور دادن حقوقی به کـــاربران نرم‌افزار تحت پوشش ایــن مجـــوز و در عین حـــال تاکیدی نسبی بر حقوق گسترش دهنده اصلی نرم‌افزار به منظور تدوام انتشار این برنامه با مجوز GPL طراحی شده است نکته‌ای که در EULA به هیچ عنوان مشاهده نمی‌شود.

۱ - در بخشی از EULA آمده است: “ در صورتی کـــه شما با ایـــن مـجـــوز مـوافـق نیستید آنرا نصب یا تکثیر نکنید. شما می‌توانید آنرا به محل خریداری آن بازگردانید و پول خود را تمام و کمال پس بگیرید.”

تحلیل

در ایــن بخــش Microsoft ادعــا می‌کنـد که کاربران می‌توانند در صورت تمایل محصول خود را برگشت داده و مبلغ را عینا دریافت کنند (Full refund). موارد بسیاری وجود داشته‌اند که کاربران قادر به انجام چنین کاری نبوده‌اند در صورتیکه از این بند کاملا پیروی کرده‌اند. برای مثال تقریـبـا غیر ممکن است که شما بتوانید یک نسخه استفاده نشده از Windows XP را که به همراه سخت افزار خود خریداری کرده‌اید برگــشــت داده و پــول خود را دریافت کنید. مثال بارز این امر کامپیوترهای کیفی هستند که با نسخه‌هایی از Windows ارائه می‌شوند. شانس شما برای بازپس گیری پول پرداخت شده برای این نرم‌افزارها چیزی نزدیک به صفر است.

۲ - در بخش دیگری آمده است: “ نصب و راه اندازی: شما مجازید یــک نسخه از محصول را بر روی یک کامپیوتر مانند یک ایستگاه کاری ، پایانه یا دیگر ابزارهای نصب کرده، استفاده کرده، مورد دسترسی قرار داده و نمایش دهید.”

تحلیل

Microsoft صریحا ابراز می‌کند که شما مایلید این نرم‌افزار را بر روی یک کامپیوتر و تنها یــک کامـپـیوتر نـصب کـرده و از آن استفاده کنید. ایــن مجـــوز حتـی به شما اجازه نمی‌دهد آن را بر روی دو کامپیوتر نصب کرده و در آن واحد تنها از یکی از آنها استفاده کنید. در نتیجه در صورتیکه شما یک کامپیوتر کیفی و یـک کامپیوتر خانگی داشته باشید نیاز به دو نسخه از این نرم‌افزار دارید!

۳ - “ محصول نباید در آن واحد با بیش از یک پردازنده در هر ایستگاه کاری استفاده شود.”

تحلیل

Microsoft به وضوح به شما اجازه استفاده از این نرم‌افزار را در سیستمهای کــامپیوتری با بیش از ۲ CPU را نمی‌دهد. در نتیجه اگر شما کامپیوتری با ۴ CPU دارید نمی‌توانید از این نرم‌افزار استفاده کنید.

۴ – " شمــا مجازید حداکثــر ۱۰ کامپیوتر یـــا ابزار الکترونیکــی (کــه هر یک، یک ابزار به حساب می‌آیند) را صرفا با هدف استفاده از خدمات محصول برای خدمات فایل و چاپــگر، خــدمــات اطلاعاتی اینــترنتی و دسترسی از راه دور به کامپیوتر ایستگاه کاری (work station) متصل نمایید. حداکثر ۱۰ اتـصــال شـــامل هر گونه اتصال غیرمستقیم ایجاد شده از طریق multiplexing یا دیگر نرم‌افزار ها یا سخت‌افزارهایی که اتصالات را یکی می‌کند می‌باشد. “

تحلیل

بنا بر این مجوز Microsoft اجازه اتصال بیش از ۱۰ کامپیوتر را به کامپیوتر شــمــا نمی‌دهد. شما نمی‌توانید بـا استفاده از ابزاری که اتصالات کامپیوتری رو یکی می‌کند این موضوع را دور بزنید. همانــگـونه که انتظار می‌رود Microsoft اجازه چنین کاری با نرم‌افزار مشابه می‌دهد و تنها تفاوت مهم قیمت مجـــوزهای مــورد استفاده در این دو مورد است. در نتیجه شما نمی‌توانید از کامپیوتری با چنین سیستم عاملی به عنوان یک file server یا web server استفاده کنید.

۵ – " به غیر از نرم‌افزارهایی مانـنـد NetMeeting ، Remote Assistance و Remote Desktop شما حـق ندارید از محصول برای اجازه دادن به هر ابزاری برای دستیابی، استفــاده، نمایش یـــا اجرای دیگـــر نــرم‌افزار موجود بر روی ایستگاه کاری استفاده نمایید و همچنین حق ندارید به هیچگونه ابزاری اجـازه دهید از رابط کاربری محصول یا خود محصول استفاده کند مگر آنکه خود آن ابزار نیز دارای مجوزی جداگانه باشد. “

تحلیل

در صورتیکه قصد داشته باشید از یک کامپیوتر دیگر بـــه کامپیوتر خـود که Windows XP بر روی آن نصب است دسترسی پیدا کنید و تصمیم داشته باشید به جای نرم‌افزارهای اختصاصی همــــراه با آن استفاده نکرده بلکه از جایگزینهایی مانند VNC یا PCAnywhere استفاده کنید باید مجوزی اضافه بر مجوز اصلی برای Windows XP خود خریداری کنید.

۶ - “ فعال سازی اجباری :

حقوق تضمین شده تحت این مجوز محدود به ۳۰ روز اول پـس از آنکه شما نصب اولیه نرم‌افزار را انجام دهید هستند مگر آنکه شما اطلاعات مورد نیاز برای فعال سازی نسخه مجـــاز خـــود را مطابق روش شــرح داده شده در طی مراحل نصب محصول ارائه کنید. شما می‌توانید فعال سازی را از طریق اینترنت یا تلفن انجام دهید. تـــمـام هزینه‌های ممکن به عهده شما خواهد بود. “

تحلیل

Microsoft اعلام می‌کند که شما مجازید از نرم‌افزار خـــریداری شده خـــود بــــرای ۳۰ روز استفاده کـنید. پس از آن شما موظفید برای ادامه استفاده از نرم‌افزار هرگونه اطلاعاتی را که آنها درخواست کــنــند در اختیار آنها قرار دهید. ممکنست این ارتباط با Microsoft هزینه‌هایی برای شما در بر داشته باشد.

مسائل مختلف بالقوه‌ای در رابطه بـــا این موضوع وجود دارند. کـــاربـــران بسیاری وجـود دارند کـــه از شناساندن متوالی و تکراری خود به منظور استفاده از نرم‌افزاری که به صورت قانونی خریداری کرده‌اند خسته شده‌اند.

۷ - “ در صورتیکه سخت‌افزار مورد استفاده خود را تغییر دهید یــا در محصول تغییری ایجاد کنید ممکنست نیاز پیدا کنید تا مجددا محصول خود را فعال کنید. در این محصول معیارهای فنی‌ای وجـــود دارند کــه بـــه منـــظور جلـــوگیری از استفاده غیرقانونی و بدون مجوز از این محصول طراحی شده‌اند. شما موافق هستید که ما می‌توانیم از این معیـــارها استــــفاده کنیم. “

تحلیل

اگــر شمــــا تغییراتی ( کـــه مشخص نشده‌اند ) بـــر روی سخت‌افزار کامپیوتر خـود انجام دهید ممکنست نرم‌افزار از کار بیفتد. این به آن معناست که دفعه بعد کـــه شمــا بعضــی قطعات کامپیوتر خـــود را جایگزین می‌کنید ( مانند یک دیسک سخت یا کارت ویدئویی یا کارت LAN و ... ) ممکن است کامپیوتر شما دیگر به حالت عادی کار نکند.

این به آن معناست که اگر کامپیوتر شما در شـرایطی از کار بیفتد که شما امکان دسترسی به Microsoft به منظور فعال کردن محصول خود را نداشته باشید قادر به کار با کامپیوتر خـــود نخواهید بود. یــک مورد مشهور ، موردی است که در آن یک متخصص مشهور IT در حالیکه در هواپیما بود به دلیل تعویض یـــک کارت PCMCIA در کامپیوتر کیفی خود نتوانست از آن برای نوشتن مقاله خود در مورد IT در کنفرانسی که در حال سفر به منظور شرکت در آن بــــود استفاده کند. از طرف دیگر شما موظفید با Microsoft در مورد نصب و استفاده از معیارهای فنی‌ای کـــه نــه تعـریف شده‌اند و نه مرزبندی، هم عقیده باشید.

از طرف دیگر شما هر حقی برای اعتـــراض در مـــورد این موضوع را از خود سلب می‌کنید. بـــه عبارت ساده‌تر صرفنظر از اینکه چنین موضوعی چه مقدار دردسر و ناراحتی برای شما ایجاد کند شما حق اعتراض یا هر کار دیگر را ندارید.

بکارگیری ابزارهای مانیتور کردن سیستم

بکارگیری ابزارهای مانیتور کردن سیستم

یـکـی از وظایف بسیار مهم یک مدیر سیستم، مانیتور کردن و زیر نظر داشتن سیستم است. در صورتی کـه این کار بطور صحیح و به خوبی انجام شود، نقاط ضعف سیستم را آشـکار کرده، نقاطی را که منابع آنـهـا رو بـه پایان است را مشخص کرده و می‌تواند نقاطی را که ممکن است تحت حمله باشند بــرای مــدیـر سیستم روشن کـنـد. بـخـش‌های مختلفی از یک سیستم گنو/لینوکس نیاز به مانیتور شدن دارند. اولین و مهمترین آنهــا فــایل‌های ثبت رخداد یا log files مـی‌باشند. فایل‌های ثبت رخداد عموما در مسیر var/log/ قرار دارند.

مانیتور کردن فایل‌های ثبت رخداد سیستم (System Log)

فـایل‌های ثبت رخــداد حــاوی اطلاعاتی در مــورد فعالیت‌های سیستم می‌باشند. آنها را می‌توانید مانند داد و ستـدهای مـالی در نظر بگیرید. هربار کـه پولی از یک حساب خارج یا به یک حساب وارد می‌شود، یـک رکـورد بـه عـنوان داد و ستد ثبت می‌گردد. هربار که یــک پروسه شــروع بـه کار می‌کند، یک کاربر وارد سـیـستم مـی‌شـود، نـامـه الکترونیکی ارسال می‌گردد و یا هر فعالیت دیگری روی سیستم انـــجـام می‌شود، یک رکورد بر روی فایلی که این فعالیت‌ها را زیر نظر دارد، ثبت می‌گردد.

پروسه‌هایی بـر روی سیستم‌های گنو/لینوکس وجـود دارند کـه این کار را انجام می‌دهند. این پروسه‌ها در حقـیقت، خود دایمن‌هایی هستند که فعالیت‌های سایر دایمن‌ها را زیــر نظــر داشـته و ایــن فعالیت‌ها را در فایــل‌هــایــی متنی ذخیره می‌کنند

ویروس ویندوز ویستا یک روزه نوشته شد!!

بی‌بی‌سی - نویسندگان ویروس‌های رایانه‌ای در حال بررسی نفوذ به سیستم عامل جدید ویندوز، ویستا، هستند که تازه نسخه آزمایشی آن به بازار آمده است و در یک مورد به نظر می رسد یک ویروس ظرف یک روز از زمان عرضه این نرم افزار نوشته شده و انتشار یافته است. یک برنامه‌نویس استرالیایی نمونه‌های یک کد بدخیم را منتشر کرده که از منفذهای فناوری‌ای که ممکن است در نسخه نهایی ویستا باشد، بهره‌برداری می‌کند. این ویروس‌ها ظاهرا مغز فرماندهی این ویندوز را هدف می گیرند.


ویستا که ابتدا با نام رمزی لانگهورن معرفی شده بود، اواخر سال ۲۰۰۶ به بازار خواهد آمد که پنج سال بعد از ویندوز ایکس پی خواهد بود. این طولانی‌ترین فاصله بین دو سیستم عامل شرکت مایکروسافت است.
یک شرکت فنلاندی متخصص ایمنی رایانه اعلام کرد این ویروس گواه آسیب‌پذیری‌های بالقوه ویندوز ویستاست. میکو هیپونن، مدیر تحقیقات ضد ویروس این شرکت گفته است: "این پرونده از نظر تاریخی جالب است، زیرا این اولین ویروس یک پلت فرم کاملا جدید است."

کارشناسان ایمنی رایانه در سال ۲۰۰۴ هشدار داده بودند که شاید ویروس نویسان فناوری "پوسته فرماندهی مایکروسافت" را هدف قرار دهند.
هنوز بزرگ‌ترین سازنده نرم‌افزار در جهان واکنشی به انتشار این ویروس نشان نداده ولی انتظار می‌رود از آن برای تقویت ایمنی ویستا استفاده کند.
این شرکت قول داده است ویستا از منفذهای امنیتی ویندوز ایکس پی مصون باشد. سیستم عامل ویندوز روی بیش از ۹۰ درصد رایانه‌های جهان نصب شده است.

مایکروسافت نسخه بتا یا آزمایشی ویستا را در سوم اوت ارائه کرد. قرار است جزییات بیشتر ویندوز ویستا در همایشی در سپتامبر اعلام شود.
اواخر ژوییه نیز بعد از آن که مایکروسافت برنامه جدیدی برای مبارزه با تکثیر غیر مجاز سیستم عامل ویندوز براه انداخت، خرابکاران رایانه‌ای یا هکرها اعلام کردند که توانسته اند راهی برای نفوذ به آن بیابند.
بزرگ‌ترین نرم‌افزارساز جهان برای عرضه محصول جدیدش در تنگنا قرار دارد. این شرکت در ماه آوریل یکی از بزرگ‌ترین و پرهزینه ترین کارزارهای تبلیغاتی خود را برای ویندوزهای موجود با هزینه تقریبی دویست میلیون دلار براه انداخت.

این تبلیغات کارشناسان را بر آن داشت که بگویند مایکروسافت چندان درباره عرضه برنامه لانگهورن جدی نیست و فعلا قصد دارد به فروش ویندوز ادامه دهد.
با این حال استقبال مصرف کنندگان از محصولات این شرکت چشمگیر است. مایکروسافت اعلام کرد که درآمد خالصش در سه ماه چهارم سال مالی این شرکت بیش از ۳۷ درصد رشد داشته و به سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسیده است.

درآمد این غول نرم‌افزارسازی نیز بیش از ۹ درصد رشد داشت و به ده میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار بالغ شد